Dereń – jak uprawiać efektowne krzewy ozdobne?
Dereń to rodzaj liczący ponad 40 gatunków drzew, krzewów i krzewinek, które różnią się wyglądem, wymaganiami i zastosowaniem. Niektóre cenione są za spektakularne kwitnienie, inne za kolorowe pędy zimą, a jeszcze inne za jadalne owoce o właściwościach leczniczych. Te wszechstronne rośliny doskonale sprawdzają się w polskich ogrodach, oferując ozdobność przez cały rok.
Dereń – czym charakteryzuje się ta roślina?
Derenie należą do rodzaju Cornus i występują naturalnie na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego. Charakteryzują się dużą zmiennością – w obrębie rodzaju znajdziemy zarówno niewielkie krzewinki dorastające do 20 centymetrów, jak i imponujące drzewa osiągające kilka metrów wysokości.
Różnorodność dereni sprawia, że każdy ogrodnik znajdzie gatunek odpowiedni do swoich potrzeb. Niektóre gatunki zachwyćają spektakularnym kwitnięciem, inne pięknie się wybarwiają jesienią, a jeszcze inne mają kolorowe pędy stanowiące ozdobę zimowego ogrodu. Wiele gatunków łączy kilka walorów ozdobnych jednocześnie.
Derenie cenione są nie tylko za walory dekoracyjne, ale także za właściwości lecznicze. Owoce derenia jadalnego i derenia kousa zawierają witaminy C, P, A oraz makro i mikroelementy takie jak żelazo, fosfor, wapń, potas, cynk i miedź. Dzięki dużej zawartości żelaza preparaty z derenia mają zastosowanie w leczeniu anemii i ogólnego osłabienia organizmu.
Cenne właściwości derenia od wieków były wykorzystywane do leczenia zaburzeń trawienia, biegunki i kolki żołądkowej. Środki na bazie derenia działają także moczopędnie i przeciwzapalnie, poprawiając pracę nerek i dróg moczowych.
Najpopularniejsze gatunki derenia do ogrodu
Dereń biały to bardzo dekoracyjny krzew liściaste o szerokim pokroju, dorastający do 2-3 metrów wysokości. Jego największym atutem są łukowato wygięte pędy, które zimą mają atrakcyjny, czerwony kolor, a latem pokryte są siwym nalotem. Duże, eliptyczne liście jesienią przybierają brunatnoczerwoną barwę. Kremowe kwiaty zebrane w baldachy oraz kuliste owoce nie mają tak dużych walorów dekoracyjnych jak pędy. Krzew jest odporny na mróz do -40°C, suszę i miejskie zanieczyszczenia.
Dereń jadalny to wolno rosnący krzew o kulistym pokroju osiągający do 7 metrów wysokości. Już w marcu rozwijają się drobne, żółte kwiaty zebrane w pęczki – to jeden z najwcześniej kwitnących krzewów w polskich ogrodach. Jadalne owoce to czerwone, wydłużone jagody dojrzewające w lipcu. Mają zastosowanie kulinarne – można je spożywać na surowo, przetwarzać na soki, dżemy i konfitury, a także robić z nich słynną dereniówkę. Jest w pełni mrozoodporny i doskonale sprawdza się w miastach.
Dereń kousa ma szeroki pokrój i dorasta do 3-6 metrów wysokości. W maju obsypuje się gwiaździstymi, kremowymi, dużymi kwiatami utrzymującymi się nawet do lipca – to jeden z najbardziej efektownych kwitnących krzewów. Późnym latem i jesienią pojawiają się egzotycznie wyglądające, czerwone owoce przypominające kształtem maliny. Zielone liście jesienią zmieniają kolor na bordowy, żółty i czerwony. Wytrzymuje mrozy do -23°C.
Dereń pagodowy, znany także jako dereń drzewiasty, to niewielkie drzewo lub rozłożysty krzew osiągający 5-8 metrów wysokości. Wyróżnia się wyjątkowym pokrojem – prosty pień z horyzontalnie ułożonymi, bocznymi pędami tworzącymi piętra przypominające pagodę. W czerwcu obsypuje się kremowozielonymi kwiatami zebranymi w płaskie baldachy. Jesienią liście przebarwiają się na czerwono i pomarańczowo.
Dereń kwiecisty dorasta do 3-4 metrów i ma gęsty, nieregularny pokrój. Największą ozdobą są pojawiające się w maju duże, białe lub różowe podsadki kwiatowe. Duże liście jesienią zmieniają kolor na intensywnie czerwony, fioletowy i purpurowy. Ma jednak większe wymagania niż inne derenie i znosi mrozy tylko do -20°C.
Dereń kanadyjski to niska, ścieląca się krzewinka dorastająca do 20 centymetrów wysokości. Tworzy podziemne rozłogi i intensywnie się rozrasta, tworząc dekoracyjne dywany. Doskonale sprawdza się pod drzewami jako okrywa. Jest całkowicie mrozoodporny, wytrzymując temperatury do -40°C.
Jak sadzić i uprawiać derenie?
Większość dereni ma przeciętne wymagania siedliskowe i może być sadzona na właściwie każdej, umiarkowanie żyznej glebie. Tolerują szeroki zakres pH i charakteryzują się dobrą mrozoodpornością. Wyjątkami są dereń kwiecisty i dereń pagodowy, które mają większe wymagania.
Derenie najlepiej rosną w pełnym słońcu, ale całkiem dobrze tolerują półcień. Wybierając stanowisko, weź pod uwagę docelowy rozmiar rośliny – niektóre gatunki potrzebują sporo miejsca. Dereń biały, na przykład, tworzy szeroką kępę, podczas gdy dereń pagodowy rozrasta się horyzontalnie.
Gleba powinna być przepuszczalna i dość wilgotna. Derenie nie lubią przesuszenia, ale także nie tolerują zalegania wody. Przed sadzeniem warto wzbogacić glebę kompostem, który poprawi jej strukturę i zapewni składniki odżywcze.
Sadzenie przeprowadzaj wiosną lub jesienią. Wykop dół dwukrotnie większy od bryły korzeniowej. Po umieszczeniu rośliny w dołku zasyp ziemią i delikatnie ugniataj. Obficie podlej i ściółkuj korą lub kompostem.
Młode derenie podlewaj regularnie, szczególnie w okresach suszy. Starsze okazy są bardziej odporne na przesuszenie. Od wiosny do lipca możesz stosować nawozy uniwersalne dla krzewów ozdobnych, ale większość dereni świetnie radzi sobie bez intensywnego nawożenia.
Popularne odmiany derenia warte uwagi
Wśród odmian derenia białego wyróżniają się 'Aurea’ o żółtych liściach, 'Elegantissima’ o biało obrzeżonych liściach oraz 'Sibirica’ o koralowoczerwonych pędach. Te odmiany są równie odporne jak gatunek podstawowy.
Dereń jadalny ma kilka ciekawych odmian: 'Aurea’ o cytrynowożółtych liściach, 'Elegantissima’ z szerokim kremowym marginesem liści oraz 'Elegantnyj’ – odmianę bardzo plenną, idealną dla osób zainteresowanych zbiorami owoców.
Spośród odmian derenia kousa najpopularniejsze to 'Satomi’ o różowych kwiatach, 'China Girl’ z dużymi kremowymi kwiatami oraz 'Venus’ o bardzo dużych, białych kwiatach. Odmiana 'Cappuccino’ zachwyca kwiatami z delikatnym różowym rumieńcem.
Dereń pagodowy występuje w odmianach o różnych rozmiarach. 'Variegata’ ma jasnozielone liście z szerokim kremowobiałym marginesem, 'Troja Dwarf’ to forma karłowa dorastająca do 80 centymetrów, a 'Golden Wedding’ osiąga 8 metrów i ma liście zmieniające barwę w zależności od sezonu.
Jak przycinać derenie?
Wszystkie derenie można prowadzić naturalnie, bez cięcia. Większość z nich rośnie wtedy w postaci rozłożystego, szerokiego drzewa lub krzewu, tworząc także szerokie kępy. Jeśli masz wystarczająco dużo miejsca i lubisz naturalny wygląd roślin, możesz całkowicie zrezygnować z przycinania.
Derenie posadzone w formie żywopłotu należy regularnie przycinać, nadając im pożądany kształt. Cięcie wykonuj pod koniec zimy oraz w razie konieczności także w okresie wegetacji. Regularne przycinanie sprawi, że żywopłot będzie gęsty i zwwarty.
W przypadku derenia białego wiosenne cięcie pędów na wysokość około 15 centymetrów ma specjalny cel – zwiększa liczbę młodych, atrakcyjnie wybarwionych pędów. Jeśli uprawiasz ten gatunek właśnie ze względu na kolorowe zimowe pędy, warto stosować takie drastyczne cięcie co 2-3 lata.
Dla pozostałych gatunków ograniczaj się do cięcia sanitarnego – usuwaj chore, połamane i przemarznięte gałęzie. Możesz też delikatnie korygować kształt, jeśli roślina rozrasta się zbyt szeroko.
Zastosowanie derenia w ogrodzie
Derenie to niezwykle wszechstronne rośliny. Dereń biały za sprawą kępiastego pokroju oraz barwnych pędów doskonale sprawdza się jako soliter oraz swobodny żywopłot. Jest też idealny do nasadzeń nad brzegami oczek wodnych.
Dereń jadalny doskonale wygląda jako soliter, nadaje się także na swobodne oraz formowane żywopłoty. Jest polecany do uprawy w miastach dzięki odporności na zanieczyszczenia. Jeśli zależy Ci na owocach, możesz utworzyć małą plantację z kilku krzewów.
Dereń kousa i dereń kwiecisty najlepiej prezentują się jako solitery, gdzie mogą w pełni zaprezentować swój efektowny pokrój i spektakularne kwitnienie. Wymagają odpowiedniej przestrzeni.
Dereń pagodowy dzięki charakterystycznemu, piętrowym pędom tworzy fantazyjny akcent w ogrodzie. Może tworzyć luźne grupy lub być soliterem – w obu przypadkach przyciąga uwagę.
Dereń kanadyjski świetnie sprawdza się jako okrywa pod wysokimi drzewami, gdzie tworzy dekoracyjne dywany. Jest idealny do cienistych miejsc, gdzie większość roślin ma problemy z wzrostem.
Czytaj też:
Dereń rozłogowy – uprawa, odmiany i pielęgnacja Cornus sericea
Dereń kousa – uprawa, odmiany i pielęgnacja efektownego krzewu
Dereń kwiecisty – uprawa, odmiany i pielęgnacja Cornus florida
Dereń pagodowy – uprawa, odmiany i pielęgnacja Cornus controversa
Dereń biały – uprawa, cięcie, rozmnażanie i odmiany Cornus alba
Dereń jadalny – właściwości, uprawa i odmiany Cornus mas
Funkia (Hosta) – uprawa i pielęgnacja
0 komentarzy